Nguyễn Đặng Xuân Nghi
Tập thể dục thường được coi là một phương pháp hiệu quả để kiểm soát đường huyết, nhưng thực tế, nhiều người mắc tiểu đường lại gặp phải tình trạng tăng đường huyết khi tập luyện. Nguyên nhân chính của hiện tượng này có thể đến từ sự phản ứng của cơ thể với nhu cầu năng lượng tăng cao, hormone kích thích, hoặc việc thiếu insulin trước khi tập. Trong bài viết này, FPT Medicare sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lý do vì sao tập thể dục tăng đường huyết và cách quản lý tình trạng này một cách hiệu quả.
1. Nguyên nhân đường huyết tăng khi tập thể dục
Đường huyết tăng trong quá trình tập thể dục có thể xảy ra khi cơ thể phản ứng để đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao của các cơ bắp. Cơ chế cụ thể bao gồm:
- Hormone kích thích: Khi tập thể dục, đặc biệt là các bài tập cường độ cao như chạy nước rút, nâng tạ nặng, hoặc aerobic ngắn nhưng mạnh, cơ thể sẽ tiết ra các hormone như adrenaline và cortisol. Những hormone này kích thích gan giải phóng glucose dự trữ vào máu để cung cấp năng lượng tức thời cho cơ bắp. Đây là một trong những lý do giải thích vì sao tập thể dục tăng đường huyết.
- Thiếu insulin trước tập luyện: Đối với người mắc tiểu đường, việc không sử dụng đủ insulin trước khi tập có thể khiến đường huyết tăng mạnh. Điều này thường xảy ra khi người bệnh cố tình giảm hoặc bỏ liều insulin trước khi vận động để tránh nguy cơ hạ đường huyết.
- Tiêu thụ quá nhiều carbohydrate: Ăn nhiều carbohydrate trước hoặc trong khi tập thể dục, đặc biệt là kết hợp với việc giảm liều insulin, cũng có thể dẫn đến tăng đường huyết.
2. Đối tượng nào thường gặp tình huống này?
Vì sao tập thể dục tăng đường huyết? Tăng đường huyết do tập thể dục thường xảy ra phổ biến hơn ở người mắc tiểu đường tuýp 1. Nguyên nhân là vì họ thường cố ý bỏ qua liều insulin trước khi tập thể dục, hoặc gặp vấn đề với thiết bị bơm insulin tự động.
Người mắc tiểu đường tuýp 2 cũng có thể gặp tình trạng này, đặc biệt nếu sử dụng insulin nhưng không điều chỉnh đúng liều trước tập. Thói quen ăn nhiều carbohydrate trước tập hoặc giảm liều insulin quá mức cũng là nguyên nhân chính.
Để phòng tránh tăng đường huyết do tập thể dục, người bệnh nên kiểm tra đường huyết trước khi tập luyện. Đặc biệt là ở người tiểu đường tuýp 1, nếumức glucose vượt quá 250 mg/dL, cần kiểm tra ketone máu và hoãn tập nếu ketone cao (≥1.5 mmol/L). Việc điều chỉnh liều insulin hợp lý dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, tránh bỏ liều hoặc giảm quá mức, cũng là yếu tố quan trọng. Sử dụng máy đo đường huyết liên tục 3P và ứng dụng FPT MediCare giúp theo dõi mức glucose theo thời gian thực, có thể giúp bạn an toàn hơn khi tập luyện.
3. Tập luyện cường độ cao và đường huyết
Những bài tập cường độ cao như sprint, nâng tạ nặng, hoặc aerobic mạnh có thể đặc biệt dễ gây tăng đường huyết, nhất là khi mức đường huyết ban đầu đã ở ngưỡng cao. Điều này là do cơ thể phản ứng mạnh mẽ hơn, giải phóng nhiều glucose hơn để đáp ứng nhu cầu năng lượng cấp bách.
Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng nguy cơ này có thể giảm thiểu nếu:
- Xen kẽ giữa các bài tập cường độ cao với bài tập aerobic cường độ vừa phải.
- Thực hiện bài tập kháng lực (resistance training) trước, sau đó là aerobic, giúp duy trì sự ổn định của đường huyết.
4. Làm sao để ổn định đường huyết sau khi tập thể dục?
- Hạ đường huyết sau tập: Một số người cố gắng sử dụng insulin quá mức ngay sau sau việc tập thể dục để giảm đường huyết nhanh. Nhưng điều này có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết vào ban đêm, đặc biệt nguy hiểm với người tiểu đường loại 1. Nên thận trọng với liều insulin. Để an toàn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
- Hạ nhiệt sau tập: Một cách hiệu quả hơn để giảm đường huyết là thực hiện bài tập aerobic nhẹ nhàng như đi bộ hoặc đạp xe sau khi tập cường độ cao. Điều này giúp cơ thể từ từ hấp thụ glucose mà không gây dao động mạnh.
- Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Người bệnh nên kiểm tra mức glucose trước, trong và sau tập luyện để hiểu rõ phản ứng của cơ thể với từng loại bài tập và có hành động phù hợp. Máy đo đường huyết liên tục 3P và ứng dụng FPT MediCare hỗ trợ theo dõi dữ liệu thời gian thực, giúp bạn điều chỉnh vận động một cách kịp thời và chính xác.
Tăng đường huyết khi tập thể dục không phải là hiện tượng hiếm gặp. Tuy nhiên bạn thường không nhận ra do thiếu dữ liệu đường huyết trong và sau khi tập. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách quản lý sẽ giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích của việc vận động mà không gây hại cho sức khỏe, giải quyết thắc mắc vì sao tập thể dục tăng đường huyết. Kết hợp tập luyện đúng cách với việc sử dụng các công cụ hiện đại như máy đo đường huyết liên tục 3P, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát đường huyết một cách tối ưu và tận hưởng lợi ích lâu dài của một lối sống năng động.
Để biết thêm về máy đo đường huyết liên tục 3P, bạn có thể truy cập bài viết <https://web.fptmedicare.vn/uu-dai-dat-mua-truoc-may-do-duong-huyet-lien-tuc/>
Tài liệu tham khảo:
https://diabetes.org/health-wellness/fitness/why-does-exercise-sometimes-raise-blood-sugar
Miễn trừ trách nhiệm
Thuy Cao
