Nguyễn Đặng Xuân NghiBệnh tiểu đường không chỉ ảnh hưởng đến lượng đường trong máu mà còn tác động đến nhiều chức năng khác của cơ thể, trong đó có khả năng đổ mồ hôi. Hiện tượng đổ mồ hôi bất thường là một trong những biểu hiện phức tạp và phổ biến ở người mắc bệnh tiểu đường. Bài viết này của FPT MediCare sẽ giải thích vì sao bệnh tiểu đường có thể gây ra tình trạng tăng đổ mồ hôi, các cơ chế liên quan, và cách kiểm soát hiệu quả vấn đề này.
1. Vai trò của hệ thống mồ hôi trong cơ thể
Đổ mồ hôi là một quá trình sinh lý quan trọng giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Mồ hôi bốc hơi từ da giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, đặc biệt quan trọng khi nhiệt độ cơ thể vượt ngưỡng 40°C, gây nguy hiểm cho sức khỏe và có thể dẫn đến tử vong. Ngoài ra, đổ mồ hôi cũng là một phản ứng của cơ thể đối với các yếu tố cảm xúc như căng thẳng. Khi đó, mồ hôi xuất hiện trên toàn bề mặt da, tập trung nhiều ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và nách. Khác với đổ mồ hôi do nhiệt độ, đổ mồ hôi do cảm xúc không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường mà liên quan đến yếu tố tâm lý và tác nhân gây căng thẳng.
Các tuyến mồ hôi được điều khiển bởi hệ thần kinh tự chủ, hoạt động mà chúng ta không thể kiểm soát ý thức. Tuy nhiên, bệnh tiểu đường có thể làm gián đoạn chức năng bình thường của hệ thống này, dẫn đến các vấn đề như đổ mồ hôi quá nhiều (tăng tiết mồ hôi) hoặc quá ít (giảm tiết mồ hôi).
2. Các tình huống đổ mồ hôi bất thường
Người mắc bệnh tiểu đường có thể trải qua các tình huống tăng tiết mồ hôi bất thường như:
- Khi nghỉ ngơi hoặc làm việc nhẹ: Dù không có hoạt động thể chất mạnh, tuyến mồ hôi vẫn hoạt động quá mức.
- Trong môi trường mát mẻ: Một số người đổ mồ hôi ngay cả khi trời lạnh.
- Trong giấc ngủ: Tình trạng đổ mồ hôi đêm thường gặp, gây cảm giác khó chịu và gián đoạn giấc ngủ.
- Khi không có căng thẳng hay dấu hiệu tâm lý bất thường
Tình trạng đổ mồ hôi bất thường không chỉ gây phiền toái trong sinh hoạt mà còn là dấu hiệu cảnh báo về việc kiểm soát đường huyết chưa hiệu quả.
3. Lý do làm tăng đổ mồ hôi ở người tiểu đường
Người bị tiểu đường có thể gặp phải hai nguyên nhân chính gây đổ mồ hôi bất thường: hạ đường huyết và tổn thương thần kinh do tiểu đường (bao gồm bệnh thần kinh tự chủ).
3.1. Hạ đường huyết
Hạ đường huyết xảy ra khi mức đường trong máu giảm xuống dưới 70 mg/dl. Tình trạng này kích hoạt hệ thần kinh tự chủ, dẫn đến sự giải phóng adrenaline (một loại hormon được cơ thể giải phóng khi căng thẳng, còn được gọi là “hormone chiến đấu hoặc bỏ chạy”) để cố gắng nâng đường huyết trở lại mức bình thường. Một trong những tác dụng của adrenaline là kích thích tuyến mồ hôi, gây ra đổ mồ hôi quá mức.
- Triệu chứng: Đổ mồ hôi thường đi kèm với các dấu hiệu như run rẩy, nhịp tim nhanh, cảm giác lo lắng hoặc đói cồn cào. Theo một nghiên cứu, từ 47–84% người tiểu đường bị đổ mồ hôi khi hạ đường huyết.
- Nguy cơ: Nếu không được xử lý kịp thời, hạ đường huyết có thể gây lú lẫn, co giật, thậm chí mất ý thức và đe dọa tính mạng.
3.2. Tổn thương thần kinh do tiểu đường
Tình trạng lượng đường trong máu không được kiểm soát trong thời gian dài có thể gây tổn thương dây thần kinh trên khắp cơ thể, bao gồm cả các dây thần kinh điều khiển tuyến mồ hôi. Khoảng 50% người tiểu đường gặp phải một số dạng tổn thương thần kinh.
- Cơ chế: Tổn thương này có thể khiến các dây thần kinh gửi tín hiệu sai lệch, dẫn đến đổ mồ hôi quá mức ngay cả khi thời tiết mát mẻ, khi đang nghỉ ngơi hoặc vào những thời điểm bất thường khác.
- Dạng đặc biệt: Chứng đổ mồ hôi vị giác (gustatory sweating) xuất hiện khi người bệnh ăn uống, bất kể nhiệt độ hoặc độ cay của thực phẩm. Đây là hiện tượng đổ mồ hôi quá mức ở mặt, cổ và thậm chí ở vai và ngực khi bắt đầu ăn hay thậm chí khi nghĩ đến thức ăn. Trong một nghiên cứu, tình trạng đổ mồ hôi vị giác được thấy ở 69% những người mắc bệnh thận do tiểu đường, 36% người mắc bệnh lý thần kinh do tiểu đường. Bệnh lý thần kinh do tiểu đường càng nặng thì khả năng người đó bị đổ mồ hôi vị giác càng cao.
4. Phòng ngừa và kiểm soát đổ mồ hôi bất thường
Người mắc bệnh tiểu đường có thể làm giảm nguy cơ đổ mồ hôi bất thường bằng cách kiểm soát tốt lượng đường trong máu và chăm sóc sức khỏe tổng quát:
4.1. Kiểm soát đường huyết
- Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng.
- Tập thể dục thường xuyên để cải thiện lưu thông máu và nồng độ đường huyết.
- Tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc điều trị tiểu đường.
- Theo dõi đường huyết thường xuyên.
4.2. Xử lý khi hạ đường huyết
- Mang theo viên glucose, đồ ngọt hoặc đồ uống có đường để xử lý hạ đường huyết nhanh chóng.
- Tránh bỏ bữa hoặc uống thuốc quá liều.
4.3. Phòng ngừa đổ mồ hôi vị giác
- Nên hạn chế thực phẩm kích thích như đồ cay hoặc nóng.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu tình trạng đổ mồ hôi vị giác nghiêm trọng, ảnh hưởng đến việc ăn uống.
4.4. Thăm khám định kỳ
- Kiểm tra định kỳ với bác sĩ để theo dõi việc kiểm soát đường huyết, các biến chứng bao gồm các dấu hiệu tổn thương của hệ thần kinh.
Kết Luận
Tình trạng tăng đổ mồ hôi bất thường ở người mắc bệnh tiểu đường là một vấn đề phức tạp, liên quan đến cả yếu tố đường huyết và tổn thương thần kinh. Hiểu rõ nguyên nhân và cơ chế sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Nếu bạn gặp tình trạng đổ mồ hôi bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc kiểm soát đường huyết tốt không chỉ giúp giảm tình trạng này mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Máy đo đường huyết liên tục 3P của FPT MediCare: Người bạn đồng hành tin cậy cho người bệnh tiểu đường
Để góp phần vào sứ mệnh kiểm soát đường huyết hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân tiểu đường, FPT MediCare đang tiên phong trong phát triển công nghệ theo dõi đường huyết, trong đó có máy đo đường huyết liên tục 3P. Thiết bị này giúp bạn theo dõi đường huyết liên tục trong 14 ngày và hiển thị trực quan trên ứng dụng điện thoại, cho phép người dùng nắm bắt chi tiết biến động đường huyết, từ đó cá nhân hóa chế độ ăn uống và tập luyện. Ngoài ra, tính năng cảnh báo thông minh, chia sẻ dữ liệu với người thân và bác sĩ, cùng công nghệ bảo mật cao đảm bảo an toàn thông tin và tăng cường sự an tâm. Máy đo đường huyết 3P mang đến cuộc sống tự do, tận hưởng khoảnh khắc và làm chủ sức khỏe mỗi ngày. Để tìm hiểu thêm về máy đo đường huyết liên tục 3P, bạn có thể tham khảo thêm sản phẩm hoặc các bài viết khác tại website https://web.fptmedicare.vn/.
Bài viết tham khảo nguồn:
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7235866
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6773238
https://wchh.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/pdi.2096
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetic-neuropathy/symptoms-causes/syc-20371580
https://medlineplus.gov/ency/article/000693.htm
https://www.diabetes.org.uk/about-diabetes/complications/nerves-neuropathy
Miễn trừ trách nhiệm
Thuy Cao
