Nguyễn Đặng Xuân NghiHút thuốc lá đã từ lâu được xem là kẻ thù của sức khỏe con người, đặc biệt khi kết hợp với một căn bệnh nguy hiểm như tiểu đường. Sự kết hợp này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh mà còn khiến việc kiểm soát bệnh trở nên khó khăn hơn, đồng thời làm trầm trọng thêm các biến chứng nguy hiểm.
1. Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Theo Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ, hút thuốc lá làm tăng từ 30% đến 40% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 so với những người không hút thuốc. Đặc biệt, những ai hút thuốc nhiều sẽ có nguy cơ cao hơn.
- Nicotine trong thuốc lá làm tăng đường huyết. Khi các hóa chất độc hại từ khói thuốc xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ gây viêm nhiễm và tổn thương tế bào, làm cho insulin kém hiệu quả hơn.
- Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ béo bụng – một yếu tố quan trọng dẫn đến bệnh tiểu đường ngay cả ở người không thừa cân.
2. Hút thuốc lá có thể khiến bệnh tiểu đường trở nên trầm trọng hơn
Hút thuốc khiến việc kiểm soát bệnh tiểu đường trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Nicotine trong khói thuốc lá không chỉ làm tăng đường huyết, mà còn khiến người bệnh cần sử dụng liều insulin lớn hơn để duy trì mức đường huyết an toàn.
Những người mắc bệnh tiểu đường và hút thuốc phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm như:
- Bệnh tim mạch: Hút thuốc làm tăng cholesterol xấu và giảm cholesterol tốt, đẩy nhanh nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Tăng huyết áp: Nicotine gây cứng và hẹp mạch máu, làm tăng huyết áp và tổn thương mạch máu nghiêm trọng hơn.
- Suy thận: Người hút thuốc có nguy cơ cao bị tổn thương thận dẫn đến suy thận giai đoạn cuối.
- Tổn thương thần kinh: Hút thuốc có thể làm hư hại dây thần kinh, gây đau, tê bì và giảm cảm giác ở các chi.
- Cắt cụt chi: Do tuần hoàn kém và nhiễm trùng ở chân, người hút thuốc bị tiểu đường dễ đối mặt với nguy cơ cắt cụt chi.
- Mù lòa: Hút thuốc làm tăng nguy cơ tổn thương võng mạc, một biến chứng nghiêm trọng của bệnh tiểu đường.
3. Tác động tích cực của việc bỏ thuốc lá với người bệnh tiểu đường
Tin vui là dù bạn hút thuốc bao lâu, việc bỏ thuốc sẽ mang lại những cải thiện đáng kể cho sức khỏe. Đặc biệt với người bệnh tiểu đường, cơ thể sẽ bắt đầu hồi phục ngay sau khi từ bỏ thói quen này:
- Sau 12 giờ: Nồng độ carbon monoxide (*) trong máu trở lại mức bình thường.
- Trong vòng 2-3 tháng: Tuần hoàn máu được cải thiện và chức năng phổi hoạt động tốt hơn.
- Sau 1 năm: Nguy cơ mắc bệnh tim giảm một nửa so với người tiếp tục hút thuốc.
Bỏ thuốc cũng giúp việc kiểm soát đường huyết dễ dàng hơn. Chỉ trong vòng 8 tuần sau khi bỏ thuốc, insulin trong cơ thể có khả năng được sử dụng hiệu quả hơn. Đối với người bệnh tiểu đường, đây là một lợi ích quan trọng giúp ngăn ngừa các biến chứng.
Để tăng hiệu quả kiểm soát bệnh tiểu đường, bạn có thể nhờ tới máy đo đường huyết liên tục. Đây là một công cụ hữu ích giúp theo dõi đường huyết theo thời gian thực. Với thiết bị này, người bệnh có thể nhận biết được những thay đổi bất thường của đường huyết trong suốt cả ngày, đặc biệt là sau khi bỏ thuốc. Điều này giúp bạn chủ động điều chỉnh lối sống, chế độ ăn uống và lối sống một cách kịp thời và hiệu quả. Từ đó hạn chế các biến chứng nguy hiểm do khói thuốc đã gây ra cho bạn trước đó.
Để nâng cao hiệu quả kiểm soát bệnh tiểu đường, bạn có thể sử dụng máy đo đường huyết liên tục – một công cụ hiện đại giúp theo dõi đường huyết theo thời gian thực. Thiết bị này cho phép người bệnh nhận diện nhanh chóng những biến động bất thường của đường huyết trong suốt cả ngày, đặc biệt là giai đoạn sau khi cai thuốc lá. Nhờ đó, bạn có thể chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt và phác đồ điều trị một cách phù hợp và kịp thời. Việc theo dõi sát sao không chỉ giúp bạn giữ đường huyết ổn định, mà còn giảm thiểu nguy cơ các biến chứng nguy hiểm mà khói thuốc đã từng để lại.
(*) Carbon monoxide (hay CO) là một loại khí độc được hình thành trong quá trình đốt cháy không hoàn toàn thuốc lá.
4. Làm thế nào để bỏ thuốc thành công?
Bỏ thuốc không dễ, nhưng hoàn toàn có thể nếu bạn chuẩn bị kỹ lưỡng và có chiến lược phù hợp.
Bước 1: Chuẩn bị tinh thần
- Hãy liệt kê các lý do khiến bạn muốn bỏ thuốc và để chúng ở nơi dễ thấy.
- Thông báo với bạn bè, gia đình và nhờ họ hỗ trợ.
- Xác định ngày chính thức bỏ thuốc và cam kết thực hiện.
Bước 2: Chọn phương pháp bỏ thuốc
- Cai đột ngột (cold turkey): Dừng hút thuốc ngay lập tức. Phương pháp này hiệu quả với một số người.
- Cai từ từ: Giảm dần số lượng thuốc lá trong vài tuần.
- Sử dụng các sản phẩm thay thế nicotine như kẹo cao su, miếng dán hoặc thuốc xịt. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn mắc bệnh tiểu đường.
- Kết hợp các phương pháp hỗ trợ khác như tư vấn tâm lý, châm cứu hoặc thôi miên.
Bước 3: Kiên trì và không bỏ cuộc
Hành trình bỏ thuốc có thể gặp nhiều khó khăn. Nếu bạn thất bại lần đầu, đừng nản chí. Hãy thử lại và học hỏi từ những lần trước.
Hút thuốc lá và bệnh tiểu đường là một sự kết hợp vô cùng nguy hiểm. Hút thuốc không chỉ làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 mà còn khiến bệnh khó kiểm soát và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, bỏ thuốc lá không bao giờ là quá muộn. Mỗi ngày không hút thuốc là một ngày cơ thể bạn được hồi phục và bảo vệ khỏi những nguy cơ chết người. Hãy hành động ngay hôm nay vì sức khỏe của bạn và những người thân yêu.
Để biết thêm về máy đo đường huyết liên tục 3P, bạn có thể truy cập bài viết <https://web.fptmedicare.vn/>
Tài liệu tham khảo:
https://diabetes.org/health-wellness/smoking-and-diabetes
https://www.cdc.gov/diabetes/risk-factors/diabetes-and-smoking.html
https://www.thelancet.com/journals/eclinm/article/PIIS2589-5370(23)00578-3/fulltext
Miễn trừ trách nhiệm
Thuy Cao
